Startupy warte miliard dolarów

Startup jednorożce w biznesie – definicja i charakterystyka 

Każdego roku powstają tysiące nowych biznesów, a status “jednorożca” (ang. unicorn) jest marzeniem wielu przedsiębiorców. Co takiego oznacza on w biznesie? Jednorożce to prywatne startupy o wartości 1 miliarda dolarów lub więcej. Jak nietrudno zgadnąć, uzyskanie takiej wyceny przez startup jest niezwykle trudne i mało prawdopodobne – ale jednocześnie nie jest niemożliwe. Niemniej, to trochę jak z poszukiwaniem mitycznego jednorożca. 

Etymologia terminu

Termin ten został użyty po raz pierwszy w 2013 roku przez Alien Lee, inwestora VC. Według danych dostarczonych przez CBInsight, w styczniu 2023 jest 1 205 startupów mających status unicorna, o łącznej wartości ~ 3 858 miliardów dolarów. Niestety, obecnie na liście nie ma żadnego polskiego startupu, ale szacuje się, że już niedługo do tego prestiżowego grona dołączą Docplanner i Booksy, a także być może krakowskie Brainly. 

Krótka charakterystyka startupów jednorożców

Według Alien Lee, pierwsze jednorożce wśród startupów pojawiły się w latach 90. XX wieku. Największym wśród nich był Google (już wówczas wyceniany na ponad 100 miliardów dolarów). W 2013 roku na świecie było zaledwie 39 jednorożców. Obecnie mamy dwa tzw. hectocorny, czyli startupy wyceniane na ponad 100 miliardów dolarów, i są to: ByteDance – właściciel aplikacji TikTok,  wyceniany na 140 miliardów dolarów oraz Space X (z wyceną 127 miliardów dolarów). Wszystko wskazuje na to, że kolejnym hectocornem zostanie wkrótce Shein, wyceniany obecnie już na 100 miliardów dolarów. Poza tą “wielką trójką” są 43 dekacorny, czyli jednorożce o wartości ponad 10 miliardów dolarów. Wśród nich należy wymienić takie firmy jak: Stripe, Canva, Checkout.com, Revolut, Epic Games, Miro, Grammarly, czy Blockchain.com.

Jako ciekawostka, do grona byłych unicornów, które, wchodząc na giełdę, utraciły ten status, należą: Meta (Facebook), Uber, Airbnb, Xiaomi, Alibaba, Pinterest, Dropbox, Spotify, Skype, Twitter, Gitlab, Groupon, Zalando, Atlassian, WhatsApp, Twilio, LinkedIn, Shopify, Zoom, czy Skyscanner. 

Jakie są startegie rozwoju startupów jednorożców i czy mają jakieś wspólne cechy?

Inwestorzy venture capital oczekują od startupów strategii szybkiego wzrostu. Tego rodzaju strategie umożliwiają im inwestowanie znacznych kwot w poszczególnych rundach finansowania i oczekiwania największego możliwego do uzyskania udziału w rynku w krótkim czasie. Takie podejście ma jeszcze jedną ogromną zaletę: utrudnia głównym rywalom wejście na rynek.

Przyglądając się bliżej startupom jednorożcom, można znaleźć ich pewne wspólne cechy, wśród których należy wyróżnić:

• Mocno sprecyzowana wizja rozwoju. Wzrost jest częścią DNA jednorożców. Wyznaczają krótko i długoterminowe cele dotyczące przychodów i kierunku rozwoju, a także zatrudniają doświadczonych, odważnych i kreatywnych ludzi. Ich wzrost jest szybki i zdecydowany, co przyciąga dużych inwestorów. Jednak, inwestorzy finansują firmy nie tylko ze względu na ich unikalne pomysły ale również wyniki jakie osiągają. Startupy powinny być w stanie prognozować wzorce wzrostu na co najmniej 6-18 miesięcy do przodu. Istotne jest również bieżące śledzenie rentowności finansowej swoich produktów. Dane te dostarczają inwestorom ważnych informacji o tym, jak firma podchodzi do swoich celów.
• Innowacje to znak rozpoznawczy startupów jednorożców. Często redefiniują to, co znane. Tak właśnie zrobił Airbnb z rezerwacją pokoju hotelowego, Uber z usługą taksówkarską, czy Revolut z zarządzaniem finansami. Jednorożce zwykle łamią zasady rynku i jako pierwsze wchodzą na nie z nowym pomysłem. Co więcej, mogą utrzymać przewagę pierwszego gracza, stale rozszerzając i rozwijając swoją usługę lub produkt.
• Startupy jednorożce opierają swój model biznesowy na technologii. Dzięki temu są w stanie się szybciej rozwijać i zapewniają sobie większą skalowalność. Modnym trendem wśród intensywnie rozwijających się startapów staje się ostatnio wykorzystywanie sztucznej inteligencji.
• Innym powszechnym trendem wśród startupów jednorożców jest model biznesowy zorientowany na klienta. 62% jednorożców to firmy B2C. Tworzą produkty i usługi w przystępnych cenach i łatwe w użyciu.
• Silne przywództwo jest niezbędne w przypadku startupów, ponieważ może decydować o ich sukcesie lub je pogrążyć. Dobrym przykładem jest tutaj firma  EverNote, której problemy zaczęły się, gdy firma straciła czterech swoich najważniejszych menedżerów.

Wyzwania związane z wyceną startupów jednorożców

Wszystkie jednorożce to prywatne startupy wyceniane na podstawie prognozowanego rozwoju i potencjału wzrostu. Ich wycena wynika z pozyskania finansowania od inwestorów w kolejnych rundach finansowania. 

Z uwagi na to, że wiele jednorożców początkowo nie generuje zysków, wyniki finansowe nie są kluczowym czynnikiem wyceny. Celem startupów jest przekonanie firm venture capital, że ich wizja ma potencjał i że potrafią z sukcesem rozwijać biznes, zapewniając mu rentowność. 

Powszechnym problemem związanym z wyceną jednorożców jest to, że w wielu przypadkach brakuje punktu odniesienia. Startupy jednorożce rzadko mają konkurencję i zwykle są pionierami w branży. Często skupiają się na zupełnie nowych rynkach, czy technologiach lub reprezentują nowy model biznesowy. Wszystkie te elementy wpływają na to, że wyceny startupów są jedynie bardzo przybliżonymi szacunkami. Popularnym sposobem na podniesienie wyceny biznesów jednorożców jest wykup przez większe firmy. Obserwowaliśmy to w sytuacji, kiedy gdy Facebook kupił Instagrama.

Droga do statusu jednorożca – krótkie studium przypadku

Jedną z dynamicznie rozwijających się branż w 2023 roku i, co za tym idzie, przyciągającą inwestorów, jest branża fintechowa. Obecnie ponad 20% jednorożców stanowią firmy z tej branży. Na przykładzie jednej z europejskich firm fintechowej chciałam pokazać, jak to się stało, że ze zwykłego startapu, walczącego nawet początkowo o przetrwanie, stała się najwyżej wyceniany prywatnym przedsiębiorstwem w Europie. Mowa o jednorożcu Checkout.com wycenianym na 40 milardów dolarów (dane na styczeń 2023). 

Guillaume Pousaz – od surfera do milionera

Checkout.com to startup działający w obszarze internetowych transakcji płatniczych i bramek płatniczych. Specjalizuje się w dostarczaniu technologii, która umożliwia firmom zarządzanie i realizację wszystkich transakcji online z poziomu jednej platformy. Historia Checkout.com zaczyna się w 2007 roku w Singapurze, kiedy Szwajcar, Guillaume Pousaz, zakłada swój pierwszy startup – Opus Payments. Jest to platforma umożliwiająca firmom w Hongkongu przetwarzanie płatności od kupców z całego świata. Jednak pomysł na biznes narodził się jeszcze wcześniej i wiąże się z pewną ciekawą historią. W 2005 roku Pousaz zdecydował się porzucić uniwersytet i rok późnej przeniósł się do Kalifornii, aby móc robić to, co kocha, czyli… surfować. Kiedy skończyły mu się pieniądze, postanowił podjąć pracę w International Payment Consultants, firmie zajmującej się przetwarzaniem płatności. To właśnie to doświadczenie zainspirowało go do założenia własnej firmy. Podczas wywiadu w 2020 roku dla Sunday Times powiedział: “Nie wybrałem płatności – płatności wybrały mnie”.

Punkt zwrotny w historii startupu Checkout.com

Punktem zwrotnym dla Opus Payments było nawiązanie w 2011 roku, współpracy z Dealextreme – chińską firmą sprzedającą gadżety technologiczne w internecie. Od tego momentu firma zaczyna być rentowna i rozwija się w błyskawicznym tempie. Rok później Opus Payments zostało przemianowane na Checkout.com i zarejestrowane w Wielkiej Brytanii. Pousaz dostrzegł ogromny potencjał rozwijającego się rynku płatności online w Chinach i zaczął szukać partnerstwa z WeChat i Alipay. W latach 2013-2017 firma została głównym partnerem Mastercard, Visa, Diner, Discover, Union Pay i JCB. Rok 2019 był kolejnym fascynującym rokiem dla Checkout.com, ponieważ otrzymał on wówczas 230 milionów dollarów finansowania od DST Glob Insight Partners. Podniosło to wycenę firmy do 15 miliardów dolarów. W 2020 roku firma Checkout.com przejęła startupy FinTech ProcessOut i Pin Payments, co umożliwiło jej wejście na rynki Nowej Zelandii i Australii. Rok temu, w styczniu 2022 roku, Checkouts.com ogłosił rundę finansowania w wysokości 1 miliarda dolarów.

Co dalej z jednorożcem Checkout.com?

Obecnie firma jest piątym najwyżej wycenianym prywatnym startupem na świecie. Ma imponujące portfolio klientów, w skład którego wchodzą: Sony, Shein, GettyImages, czy GE HealthCare. Aktualnie, jednym z trzech najważniejszych kierunków rozwoju firmy jest ekspansja na web3 (nowa generacja usług internetowych opartych na technologiach blockchain, pozwalających na stworzenie bezpieczniejszej i zdecentralizowanej sieci).

Widoczny jest silny wyścig między firmami zajmującymi się płatnościami online, aby zgarnąć dla siebie jak największą część blokchainowego tortu. Checkout.com jest już od jakiegoś czasu mocno zaangażowany w świat kryptowalut – firma obsługuje kilka dużych giełd kryptowalut. Według firmy stanowi to prawie 80% światowego wolumenu handlu kryptowalutami.

Które cechy wspólne dla startupów jednorożców można dostrzec w Checkout.com?

Przyjrzyjmy się jeszcze na koniec, które z opisanych powyżej cech startupów o wartości 1 miliarda dolarów możemy zaobserwować w przypadku Checkout.com. Z pewnością widać innowacyjny pomysł i rozwiązanie oparte na nowoczesnej technologii. Nie można również zaprzeczyć, że firma stawia na ciągły rozwój swojego produktu i odważnie wchodzi w zupełnie nowe obszary, takie jak np. rynki kryptowalut. Jasna wizja rozwoju jest wyraźnie widoczna w niemal każdym aspekcie ich działalności, o czym świadczy bardzo wysokie miejsce na liście najcenniejszych startupów. Osiągnięcie takiej pozycji bez silnego przywództwa wykonawczego również nie byłoby możliwe, a zatrudnianie doświadczonych specjalistów, odnoszących sukcesy w rozwoju innych firm (Skype, Twilio, Novi) jest widocznym trendem w firmie. Jedyną cechą klasyfikowaną, jako wspólna dla większości jednorożców, której Checkout.com nie reprezentuje bezpośrednio, jest model B2C. Warto jednak podkreślić, że rozwiązania, które dostarcza przedsiębiorcom, mają ostatecznie w głównej mierze służyć klientom tych przedsiębiorstw.

Ten artykuł ukazał się również w języku angielskim. Możesz przeczytać go tutaj.

Praktycznik

Co mnie inspiruje w historiach jednorożców? Jasno określony cel i ogromny upór w dążeniu do niego, poszukiwanie nieodkrytego, nawet kiedy wydaje się, że nic nowego w danym obszarze nie da się wymyślić i odwaga. To dość uniwersalne wskazówki na drodze do rozwoju.